Trong thời gian gần đây, khi các doanh nghiệp (DN) kinh doanh dịch vụ taxi dựa trên ứng dụng điện thoại thông minh như Uber, GrabTaxi và Easy Taxi thâm nhập vào thị trường VN, các DN taxi nước nhà đã và đang phải đối mặt với sức ép cạnh tranh rất lớn do một bộ phận không nhỏ hành khách đã chuyển sự chú ý sang và lựa chọn sử dụng các dịch vụ tiện lợi với cước phí rẻ hơn này.
Mô hình kinh doanh dịch vụ taxi dựa trên ứng dụng điện thoại thông minh
Phân khúc khách hàng của các DN cung ứng dịch vụ taxi trên ứng dụng điện thoại thông minh gần như tương đồng với phân khúc khách hàng của các DN cung ứng dịch vụ taxi truyền thống, nhưng có sự thêm vào điều kiện khả năng dễ dàng tiếp cận ứng dụng điện thoại. Giá trị cung cấp cho khách hàng của các DN này không chỉ gói gọn trong sự tiện nghi và thuận lợi cho di chuyển mà còn ở sự linh hoạt trong hình thức thanh toán (cho phép trả tiền bằng thẻ), mức giá rẻ hơn và thời gian chờ đợi ngắn hơn thông qua các kênh thông tin và kênh phân phối bao gồm cả ứng dụng điện thoại, website và email. Nguồn lực chính của mô hình này là nền tảng công nghệ của ứng dụng điện thoại thông minh. Ngoài các hoạt động tương tự như của mô hình truyền thống thì còn được mở rộng thêm, bao gồm cả các hoạt động marketing trên mạng và trực tiếp hay các hoạt động liên quan đến việc phát triển ứng dụng. Đối tác chính của mô hình này sẽ không bao gồm nhà cung cấp xe taxi như mô hình truyền thống, mà thay vào đó là các lái xe có sở hữu xe ô tô riêng. Cũng tương tự với các mô hình truyền thống, các yếu tố này có tính chất quyết định đến khả năng hoạt động hiệu quả của DN. Hai yếu tố ảnh hưởng tới vấn đề thu lợi nhuận cũng không có nhiều sự khác biệt ngoại trừ việc cơ cấu chi phí của mô hình này không còn tập trung quá nhiều cho tài sản cố định nữa mà đã tối thiểu hóa được chi phí do không phải trả phí đỗ xe, thu mua xe.
Yếu tố về quan hệ khách hàng của mô hình taxi dựa trên ứng dụng di động đã được chú trọng và hạn chế được thiếu sót trong mô hình truyền thống. Việc xây dựng tính năng cho phép biết trước quãng đường, thời gian, chi phí vận chuyển cùng với hệ thống đánh giá, phản hồi đã giúp làm tăng sự gắn kết giữa hành khách đối với các DN này.
Phương thức hoạt động của mô hình
Để thực hiện được việc đặt xe thông qua ứng dụng, trước hết khách hàng phải cài đặt ứng dụng của hãng taxi vào thiết bị điện thoại của mình và thực hiện các bước đăng ký tạo tài khoản kèm theo yêu cầu cung cấp email, số điện thoại và có thể là cả số tài khoản ngân hàng. Sau khi truy cập vào ứng dụng, người dùng nhập vào điểm đến mong muốn, địa điểm đón và thời gian đón trên giao diện chính, ứng dụng sẽ tự động hiển thị thông tin về những chiếc xe taxi có ở khu vực lân cận, khoảng thời gian dự tính xe có thể đến cũng như các thông tin chi tiết về xe, tài xế, cước phí dự tính. Khi đã hoàn thành việc đặt xe, người dùng sẽ được đưa đến giao diện thanh toán. Ở đây, hành khách có thể lựa chọn một trong các hình thức mà ứng dụng cung cấp như thanh toán bằng tiền mặt, thanh toán bằng thẻ tín dụng, thanh toán bằng thẻ ghi nợ hay thanh toán bằng visa hoặc ví điện tử.
Mô hình kinh doanh của Uber
Là DN tiên phong trong lĩnh vực taxi dựa trên ứng dụng điện thoại thông minh, mô hình kinh doanh của Uber cũng được hình thành dựa trên chính yếu tố tương tự như các mô hình kinh doanh dịch vụ taxi dựa trên ứng dụng điện thoại khác. Tuy nhiên, có một số khác biệt đáng lưu ý ở mô hình của Uber như sau:
– Có cùng lúc hai phân khúc khách hàng là người tiêu dùng và người lái xe. Phân khúc khách hàng, mục tiêu đầu tiên của Uber là những hành khách có nhu cầu sử dụng dịch vụ taxi, sở hữu và có khả năng sử dụng ứng dụng di động. Phân khúc thứ hai, cũng là điểm riêng của DN, là những người lái xe có sở hữu xe ô tô riêng và có ý muốn trở thành đối tác của Uber với mục đích kiếm thêm thu nhập.
– Cho phép hành khách lẫn người lái xe đưa ra đánh giá và phản hồi đa chiều cùng lúc, tạo ra sự khác biệt trong giá trị cung cấp cho khách hàng so với các DN khác. Từ đó tác động lên tính hiệu quả của mô hình nhờ tạo dựng được thiện cảm lớn hơn và khuyến khích được hành khách quay trở lại sử dụng dịch vụ cũng như giúp người lái xe có nhiều động lực hơn để tiếp tục làm việc với Uber.
– Dòng doanh thu chính của DN đến từ 20% tổng cước phí của mỗi chuyến đi. Chính sách tăng giá (surge pricing) vào giờ cao điểm, khi có thời tiết xấu hay các dịp đặc biệt với mức cước phí có thể lên gấp 7 lần hoặc hơn cũng tạo ra dòng doanh thu khác biệt cho Uber.
| Chính thức ra mắt vào năm 2010 tại San Francisco, Uber được thành lập bởi Travis Kalanick dựa trên ý tưởng “Tap a button – Get a ride” với mục tiêu đơn giản hóa việc gọi taxi chỉ bằng việc bấm nút trên ứng dụng điện thoại di động. Chỉ sau vài năm hoạt động, Uber đã mở rộng sự hiện diện của mình ra khắp 58 quốc gia và 300 thành phố trên thế giới, nâng giá trị định giá DN lên tới khoảng 66 tỷ đô la Mỹ tính đến năm 2016. |
Phương thức hoạt động
Thời gian đầu khi ra mắt dịch vụ, những khách hàng muốn sử dụng UberCab phải gửi email cho Kalanick để nhận một bộ mã truy cập vào ứng dụng. Sau khi nhập thông tin thẻ tín dụng của họ vào ứng dụng, khách hàng sẽ có thể gọi một chiếc xe hơi riêng chỉ bằng cách nhấn nút. Ứng dụng cho phép khách hàng theo dõi lộ trình của tài xế; khi tài xế đã đón được hành khách, GPS (hệ thống định vị toàn cầu) được thiết lập trong ứng dụng sẽ hướng dẫn lái xe đưa hành khách đến địa điểm họ yêu cầu. Khi kết thúc chuyến đi, chi phí sẽ được trừ trực tiếp vào thẻ tín dụng khách hàng đã nhập thông tin lúc đầu mà không cần phải có thêm bất kì phần tiền boa nào khác cho tài xế.
Sau này khi ứng dụng đã được hoàn thiện và dịch vụ của Uber đã được mở rộng hơn, người dùng chỉ cần nhập trực tiếp địa chỉ đón vào ứng dụng và nhấn phím gọi xe.Ứng dụng cũng cho phép hành khách xem thông tin về tên người lái xe cũng như đánh giá chất lượng của người lái xe theo thang từ 1 đến 5 sao. Hành khách có quyền từ chối một người lái xe có mức đánh giá thấp và cũng có thể liên lạc trực tiếp với người lái xe thông qua gọi điện hoặc nhắn tin (với số điện thoại riêng của người lái xe được cung cấp kèm theo). Vào cuối hành trình, sẽ không có khoản tiền mặt nào được trao đổi, thay vào đó, cước phí cho chuyến đi sẽ được trừ trực tiếp vào tài khoản của hành khách với thông tin tài khoản được cung cấp ban đầu. Đồng thời một biên lai sẽ được gửi qua thư điện tử đến cho hành khách cùng với lời nhắn khuyến khích khách hàng đánh giá người lái xe trên ứng dụng. Hiện nay, khi mở rộng ra thị trường quốc tế, đặc biệt là ở những quốc gia hoặc thành phố mà việc sử dụng thẻ thanh toán chưa thực sự phổ biến, Uber đã cung cấp thêm hình thức thanh toán bằng tiền mặt cho những khách hàng có nhu cầu.
Vietnam Logistics Review
