Mô hình SCOR (Supply Chain Operation Reference) là mô hình tham chiếu hoạt động Chuỗi cung ứng; cung cấp cấu trúc nền tảng, thuật ngữ chuẩn. Nhằm giúp các công ty thống nhất công cụ quản lý, tái thiết kế quy trình kinh doanh, so sánh, và phân tích thực hành.
Các công cụ của SCOR giúp cho công ty phát triển và quản lý cấu trúc Chuỗi cung ứng hiệu quả. Đồng thời mô hình giải thích các quy trình dọc theo toàn bộ Chuỗi cung ứng và cung cấp cơ sở để cải tiến những quy trình đó. Các mô hình tham chiếu quy trình tích hợp các khái niệm nổi tiếng về kỹ thuật quy trình nghiệp vụ, đo điểm chuẩn, đo lường quy trình và thiết kế tổ chức thành một khuôn khổ đa chức năng. Mô hình tham chiếu hoạt động Chuỗi cung ứng (SCOR) liên kết các quy trình nghiệp vụ, các chỉ số hiệu suất, thực hành và các kỹ năng con người thành một cấu trúc thống nhất. Nó có tính phân cấp trong tự nhiên, tương tác và liên kết với nhau.
SCOR Model được xem như là một trong những mô hình quan trọng nhất trong việc xây dựng hệ thống tiêu chuẩn đo lường hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp trong Chuỗi cung ứng. Cùng VILAS tìm hiểu xem 4 nền tảng quan trọng không thể thiếu của SCOR Model là gì nhé!
SCOR Model được hình thành dựa trên 4 nền tảng chính:
- Ma trận đo lường hiệu quả hoạt động (Performance Metrics): Những ma trận cơ bản để đo lường hiệu quả hoạt động của Chuỗi cung ứng
- Ma trận quy trình (Processes): Mô tả cơ bản các quy trình quản lí trong Chuỗi cung ứng và cung cấp một bộ khung hoạt động của mối quan hệ giữa các quy trình.
- Ma trận thực hành (Practices): Quản lí việc thực hiện để cung cấp những hướng dẫn thực hành để đạt hiệu quả cao nhất. Mang lại lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp.
- Ma trận hướng dẫn thực hiện cho nhân viên Chuỗi cung ứng (People): Quy trình đào tạo chuyên môn và những kĩ năng cần thiết để thực hiện công việc.
1. Ma trận đo lường hiệu quả hoạt động (Performance Metrics)
Hiệu quả hoạt động của mô hình SCOR tập trung vào việc hiểu rõ các kết quả của quyết định Chuỗi cung ứng và bao gồm hai loại yếu tố: Thuộc tính hiệu suất và Ma trận.
Thuộc tính hiệu suất
Thuộc tính hiệu suất là một thuộc tính không thể đo lường được và có nhiệm vụ phân loại số liệu được sử dụng để thể hiện một chiến lược.
SCOR bao gồm 5 thuộc tính hiệu suất:
Độ tin cậy (Reliability): Khả năng thực hiện công việc đề ra như mong đợi. Độ tin cậy tập trung vào khả năng dự đoán kết quả của một quá trình. Số liệu điển hình cho thuộc tính độ tin cậy bao gồm: Đúng giờ, Đúng số lượng, Đúng chất lượng.
- Ví dụ: Chỉ số Hoàn thành đơn đặt hàng hoàn hảo – Perfect Order Fulfillment. Độ tin cậy là một thuộc tính tập trung vào khách hàng.
Mức độ phản hồi (Responsiveness): Tốc độ thực hiện công việc hay nói cách khác, chính là tốc độ mà tại đó chuỗi cung ứng cung cấp sản phẩm cho khách hàng.
- Ví dụ: Chỉ số thời gian chu kỳ (cycle-time metrics). Mức độ phản hồi là một thuộc tính tập trung vào khách hàng.
Thích ứng nhanh (Agility): Khả năng đáp ứng nhanh với những thay đổi của thị trường để đạt được hoặc duy trì lợi thế cạnh tranh, bao gồm các yếu tố ngoại vi.
- Ví dụ: Chỉ số thích ứng SCOR bao gồm tính linh hoạt (flexibility) và khả năng thích ứng (adaptability). Thích ứng nhanh là một thuộc tính tập trung vào khách hàng.
Chi phí (Cost): Chi phí vận hành các quy trình chuỗi cung ứng. Điều này bao gồm chi phí nhân công, chi phí vật liệu, chi phí quản lý và vận chuyển.
- Ví dụ: Chỉ số chi phí điển hình là Chi phí hàng hóa được bán. Chi phí là một thuộc tính tập trung vào hoạt động quản lí nội bộ.
Hiệu quả quản lý tài sản (Asset Management Efficiency): Khả năng sử dụng hiệu quả tài sản. Chiến lược quản lý tài sản trong chuỗi cung ứng bao gồm giảm hàng tồn kho và tìm nguồn cung ứng trong nội bộ so với thuê ngoài.
- Ví dụ: Chỉ số Lợi nhuận trên tài sản cố định (Return on Fixed Assets). Hiệu quả quản lí tài sản là một thuộc tính tập trung vào hoạt động quản lí nội bộ.
Ma trận
Ma trận là tiêu chuẩn cho việc đo lường hoạt động hay quy trình của Chuỗi cung ứng. Mô hình SCOR thường được sử dụng như là ma trận đánh giá tổng quan sức khỏe của Chuỗi Cung ứng. Bao gồm 3 cấp độ chính:
- Ma trận cấp 1 được sử dụng để đánh giá tổng quan về ‘sức khỏe’ của chuỗi cung ứng. Các chỉ số này là còn được hiểu là chỉ số chiến lược và các chỉ số đo lường hiệu quả hoạt động KPI. Những tiêu chuẩn ở cấp 1 cho phép các doanh nghiệp thiết lập các mục tiêu thực tế để hỗ trợ các hướng chiến lược.
- Ma trận cấp 2 được sử dụng để hỗ trợ phát triển và đánh giá các lựa chọn ở cấp độ cao (Mô hình SCOR cấp độ 1). Mối quan hệ chẩn đoán giúp xác định nguyên nhân gốc hoặc nguyên nhân của khoảng cách hiệu suất đối với chỉ số cấp 1.
- Ma trận cấp 3 phục vụ như hỗ trợ cho các chỉ số cấp 2.
Hội đồng chuỗi cung ứng (Supply Chain Council) đề xuất rằng phiếu ghi điểm chuỗi cung ứng chứa ít nhất một chỉ số cho mỗi hiệu suất để đảm bảo việc ra quyết định và quản trị cân bằng.
2. Ma trận quy trình (Process Metrics)
Mô hình tham chiếu hoạt động chuỗi cung ứng (SCOR) mô tả hoạt động kinh doanh liên kết với tất cả các giai đoạn đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Theo đó, mô hình được tổ chức xung quanh sáu quy trình quản lý chính của Lập kế hoạch – Plan, Tìm nguồn cung ứng – Source, Sản xuất – Make, Phân phối – Deliver, Trả hàng – Return và Hỗ trợ – Enable.
Bằng việc áp dụng vào các quy trình này, mô hình SCOR có thể được sử dụng để mô tả chuỗi cung ứng rất đơn giản hoặc rất phức tạp bằng cách sử dụng một tập hợp các định nghĩa chung trên các ngành công nghiệp khác nhau. Ngày nay, các tổ chức và công ty công cộng và tư nhân toàn thế giới hiện đang sử dụng mô hình làm nền tảng cho chuỗi cung ứng toàn cầu và các dự án cải tiến.
SCOR mở rộng tất cả các tương tác của khách hàng (báo giá bằng tiền mặt). Tất cả các giao dịch vật chất vật lý (mua sắm để thanh toán, bao gồm thiết bị, vật tư, phụ tùng thay thế, sản phẩm số lượng lớn, phần mềm, vv). Và tất cả các tương tác thị trường (sản xuất, từ sự hiểu biết về tổng hợp nhu cầu để thực hiện từng đơn đặt hàng).
Mô hình này được thiết kế và duy trì để hỗ trợ các chuỗi cung ứng phức tạp khác nhau và trên nhiều ngành. Mô hình tập trung vào ba cấp độ quy trình. Không quy định cách một tổ chức cụ thể nên tiến hành kinh doanh. Hoặc điều chỉnh hệ thống của mình hoặc luồng thông tin.
Cụ thể, ma trận quy trình được tóm tắt trong bảng dưới đây:
| Ứng dụng trong mọi ngành công nghiệp | Cấp độ | Ứng dụng | Ví dụ |
| 1 | Các quy trình cấp 1 được sử dụng để mô tả phạm vi và cấu trúc vận hành mức cao nhất của một Chuỗi cung ứng. | Plan, Source, Make, Deliver, Return, Enable | |
| 2 | Quy trình cấp 2 phân biệt các chiến lược của quy trình cấp 1. Quy trình cấp 2 cũng có nhiệm vụ đưa ra những hướng dẫn để xử lý cũng như làm rõ tầm quan trọng của mô hình trong xác định chiến lược chuỗi cung ứng. |
|
|
| 3 | Các quy trình mức 3 mô tả các bước được thực hiện để thực thi các quy trình cấp 2. Trình tự trong các quá trình này được thực hiện ảnh hưởng đến hiệu suất của các quy trình cấp 2 và chuỗi cung ứng tổng thể. |
|
|
| Ứng dụng cho một số ngành công nghiệp cụ thể | 4 | Các quy trình cấp 4 mô tả các hoạt động cụ thể theo ngành được yêu cầu để thực hiện các quy trình cấp 3. Các quy trình cấp 4 mô tả việc thực hiện chi tiết một quy trình. SCOR không trình bày chi tiết cấp 4. Các tổ chức và ngành phát triển các quy trình cấp 4 của riêng họ. |
|
Mỗi cấp độ 2 có thể được mô tả chi tiết theo 3 mức độ sau:
| Lập kế hoạch (Planning) | Quy trình sắp xếp các nguồn lực để đáp ứng các nhu cầu được dự đoán. |
Quy trình lập kế hoạch:
|
|
| Thực thi (Execution) | Quá trình được kích hoạt bởi nhu cầu dự kiến hoặc thực tế làm thay đổi trạng thái của hàng hóa vật chất. |
Tiến trình thực hiện nói chung liên quan đến:
Có thể ảnh hưởng đến thời gian thực hiện đơn đặt hàng |
|
| Hỗ trợ (Enable) | Quy trình chuẩn bị, duy trì và quản lý thông tin hoặc các mối quan hệ dựa vào quy trình lập kế hoạch và thực hiện. |
Trở thành Chuyên viên Chuỗi cung ứng cùng VILAS
- Xây dựng tư duy hệ thống
- Trải nghiệm thực tế mô hình giả lập chuỗi cung ứng hàng đầu thế giới
3. Ma trận thực hành (Practices Metrics)
Thực hành là cách duy nhất để xác định cách thức thực hiện một hoặc tập hợp các quy trình. Tính duy nhất có thể liên quan đến quá trình tự động hóa, công nghệ được áp dụng trong quy trình, kỹ năng đặc biệt áp dụng cho quy trình, phương pháp duy nhất để phân phối và kết nối các quy trình giữa các tổ chức. Tất cả các ma trận thực hành đều có liên kết đến một hoặc nhiều quy trình, một hoặc nhiều chỉ số và, nếu có, một hoặc nhiều kỹ năng.
XEM THÊM: Supply Chain program
Danh mục Thực hiện Chuỗi cung ứng:
| Best Practice | Leading Practice | |
| Lợi nhuận cao | Phương pháp tốt nhất là Best Practice. Có cấu trúc và lặp lại đã có tác động và đã được chứng minh mang lại hiệu suất tích cực về trong chuỗi cung ứng.
|
Leading Practice là hình thức giới thiệu công nghệ, kiến thức hoặc quy trình mới. Đây là phương pháp có thể mang lại sự thay đổi lớn trong hiệu suất bằng cách xác định lại lợi thế cạnh tranh trong một ngành. Leading Practice có thể không dễ dàng áp dụng vì độc quyền công nghệ. Hoặc kiến thức đặc biệt có thể ngăn chặn việc áp dụng rộng rãi hơn. Hiện, phương pháp chưa được chứng minh rộng rãi ở nhiều môi trường và ngành công nghiệp khác nhau. |
| Common Practice | Poor Practice | |
| Lợi nhuận thấp | Common Practice là cách hàng loạt các tổ chức áp dụng theo lịch sử mặc định hoặc đã xảy ra. Common Practice được đánh giá thiết lập công việc tương đối tốt. Nhưng không cung cấp một chi phí đáng kể hoặc lợi thế cạnh tranh so với các thực tiễn khác (ngoại trừ poor practice). | Poor Practice thể hiện các cách làm kinh doanh. Có thể được phổ biến rộng rãi. Chứng minh là kết quả trong việc thực hiện chuỗi cung ứng kém hiệu quả như được chỉ ra bởi các số liệu chính. |
| Ít rủi ro | Rủi ro cao |
Ngoài ra, ma trận thực hành theo SCOR Model còn được phân loại để đơn giản hóa việc xác định các thực hành theo lĩnh vực:
- Phân tích / Cải tiến quy trình kinh doanh
- Hỗ trợ khách hàng
- Quản lý phân phối
- Quản lý thông tin
- Quản lý kho
- Xử lý vật liệu
- Giới thiệu sản phẩm mới
- Kỹ thuật đặt hàng (ETO)
- Quản lý đơn đặt hàng
- Quản lý con người (Đào tạo)
- Lập kế hoạch và dự báo
- Thực hiện sản xuất
- Quản lý vòng đời sản phẩm
- Mua hàng
- Logistics Ngược – Reverse Logistics
- Quản lý rủi ro / an ninh
- Quản lý chuỗi cung ứng bền vững
- Quản lý vận tải
- Kho bãi
XEM THÊM: Supply Chain – Overview, Importance, and Examples
4. Nhân tài Chuỗi Cung ứng (People Metrics)
Yếu tố nhân tài trong Chuỗi cung ứng được đề cập trong mô hình SCOR phiên bản 10.0. Cung cấp một phương tiện quản lý nhân viên trong Chuỗi cung ứng bằng cách kết hợp tiêu chuẩn mô tả chuyên môn cần thiết để thực hiện nhiệm vụ và quản lý quy trình. Quản lý kỹ năng SCOR góp phần bổ sung cho quy trình, ma trận và thành phần tham chiếu thực hành bằng cách căn chỉnh hoạt động và kỹ năng của nhân viên.
Kỹ năng trong mô hình SCOR được mô tả là, được xác định bằng 5 yếu tố khác nhau:
Kĩ năng: khả năng cung cấp kết quả được xác định trước với thời gian đầu vào và nguồn lực tối thiểu
- Ví dụ: Kế hoạch sản xuất tổng thể – Master Scheduling, Quy định Xuất Nhập khẩu, Kế hoạch sản xuất,…
Kinh nghiệm: Kiến thức hoặc kinh nghiệm có được bởi quá trình quan sát và tham dự chủ động
- Ví dụ: Kiểm tra hàng tồn kho với Cycle count; Cross Docking, cách xử lí nguyên liệu nguy hiểm,…
Năng lực bẩm sinh: năng lực có được do học hỏi hoặc phát triển kĩ năng nhằm thực hiện công việc ở mức độ cụ thể.
VHK
- Ví dụ: Khả năng phân tích, khả năng quản trị,…
Đào tạo: Một kĩ năng cụ thể hoặc loại hành vi học được qua sự giới thiệu qua một khoảng thời gian.
- Ví dụ: Giấy chứng nhận SCOR-S, APICS CPIM.
Năng lực thực hiện (Competency): Trạng thái hoặc chất lượng đủ năng lực. Có khả năng để thực hiện một vai trò cụ thể trong Chuỗi cung ứng.
- Ví dụ: 5 cấp độ phát triển: Novice, Beginner, Competent, Proficient, Expert…
[Bạn có biết?] APICS đã ra mắt ứng dụng Mô hình SCOR trên điện thoại di động
Năm 2015, Hội đồng Chuỗi cung ứng APICS đã ra mắt ứng dụng di động Tham chiếu hoạt động Chuỗi cung ứng (SCOR). Cung cấp cho người dùng quyền truy cập tức thời vào các mô hình tham chiếu. Ứng dụng được thiết kế để hỗ trợ liên lạc giữa các đối tác trong Chuỗi cung ứng. Đồng thời giúp cải thiện hiệu quả cho các hoạt động cải tiến và quản lý Chuỗi cung ứng.
Sử dụng ứng dụng này, người dùng sẽ được tiếp cận đến các yếu tố phổ biến nhất của hệ thống kiến thức SCOR. Như là 4 nền tảng quan trọng của SCOR Model: Performance – hiệu quả hoạt động, Processes – quy trình, Practices – thực hiện và People – con người. Hoặc đơn giản hơn khi tìm kiếm định nghĩa của các ma trận cấp 1 hoặc cấp 2. Và đối với những cá nhân đang theo khóa học SCOR Professional Training – dành cho các cá nhân quan tâm đến việc triển khai SCOR tại tổ chức. Sử dụng ứng dụng này là điều rất cần thiết để hỗ trợ việc học tập và ứng dụng lý thuyết.
Theo apics.org & portaldeconhecimentos.org.br
Xem thêm các chương trình đào tạo về Chuỗi cung ứng
